शनिवार, ७ जून, २०२५

निलंबन म्हणजे शिक्षा नव्हे – पण वास्तव वेगळं आहे!

📌 निलंबन म्हणजे शिक्षा नव्हे – पण वास्तव वेगळं आहे!

एस.टी. महामंडळातील कर्मचारी वर्गाच्या आयुष्यात "निलंबन" हा शब्द आता अपरिहार्य झाला आहे. जणू तो शिस्तीचा भाग न राहता शिक्षेचं साधन बनलाय. प्रशासनाच्या म्हणण्यानुसार निलंबन ही कोणतीही शिक्षा नसून चौकशीसाठी आवश्यक असलेली प्रक्रिया आहे. पण वास्तव मात्र वेगळं चित्र मांडतं.

एखादी किरकोळ चूक, एखादं अपचाराचं प्रकरण, कधीकधी तर फक्त तक्रारीच्या आधारेही कर्मचार्‍यांना तात्काळ निलंबित केलं जातं. चौकशी पूर्ण होईपर्यंत कर्मचारी मानसिक, सामाजिक आणि आर्थिक त्रासात जातो. यात त्याचं नुकसान होतं, प्रतिष्ठा धुळीस मिळते आणि कुटुंबावरही ताण येतो.

प्रशासन म्हणतं – “ही चौकशीसाठीची प्रक्रिया आहे”, पण जर ती प्रक्रिया पारदर्शक नसेल, कालमर्यादेत नसेल आणि तपास लांबवत ठेवला गेला, तर निलंबन हे शिक्षेपेक्षा कमी नसतं.

एस.टी. मधील अनेक कर्मचारी हे आपल्या रोजच्या सेवेत प्रामाणिक असतात, तरीही लहानसहान गोष्टींवरून त्यांना थेट निलंबनाचा फटका बसतो. शिस्त व आवेदन प्रक्रियेमध्ये निलंबनाच्या स्पष्ट सूचना असूनही त्या पाळल्या जात नाहीत.

या अन्यायाविरोधात एकजूट होण्याची गरज आहे.
निलंबनाला शिक्षा मानणं चुकीचं असेल, पण त्याचा वापर जर शिक्षेसारखा केला जात असेल, तर ती प्रक्रिया योग्य आहे का, यावर प्रश्नचिन्ह निर्माण होते. कर्मचाऱ्याच्या अधिकारांचा, प्रतिष्ठेचा आणि आयुष्याच्या स्थैर्याचा विचार करूनच निर्णय घेणं हे प्रशासनाचं कर्तव्य आहे.

शिस्तीचं पालन हवं, पण न्यायाच्या मर्यादेत. अन्यायाच्या छायेखाली कुठलीच शिस्त टिकू शकत नाही.
✍️

शुक्रवार, ६ जून, २०२५

"डबल ड्युटीची सक्ती – अन्याय, मानसिक छळ आणि सुरक्षिततेचा खेळ"

"डबल ड्युटीची सक्ती – अन्याय, मानसिक छळ आणि सुरक्षिततेचा खेळ"

महाराष्ट्र राज्य मार्ग परिवहन महामंडळात काम करणाऱ्या चालक-वाहक कर्मचाऱ्यांसाठी "डबल ड्युटी" म्हणजे एक प्रकारचा मानसिक व शारीरिक छळच ठरत आहे.

2016 साली महामंडळाच्या सुरक्षा व दक्षता विभागाने स्पष्ट परिपत्रक काढून सांगितले होते की, डबल ड्युटी फक्त गरज असल्यासच देण्यात यावी आणि तीसुद्धा इच्छुक कर्मचाऱ्यांच्या अर्जावर आधारित, नियोजनबद्ध आणि पारदर्शक पद्धतीने.

पण प्रत्यक्षात काय चित्र आहे?

ज्यांना डबल ड्युटी करायची नाही, त्यांच्यावरच सक्ती!

आज अनेक आगारांमध्ये असे प्रकार सर्रास दिसून येतात की जे कर्मचारी वैयक्तिक कारणांनी, शारीरिक कारणांनी किंवा कौटुंबिक अडचणीमुळे डबल ड्युटी करु इच्छित नाहीत, त्यांच्यावरच सक्तीने काम लादले जाते.

कधी कधी त्यांचं नाव डबल ड्युटी लिस्टमध्ये आधीच टाकलेलं असतं – आणि ते नकार देतील असं गृहित धरून दुसऱ्या, जास्त वेतन असणाऱ्या कर्मचाऱ्याला तयार ठेवलेलं असतं. ही पूर्ण प्रक्रिया संगनमताने, योजनाबद्धपणे आणि पारदर्शकतेविरहित राबवली जाते.

कुठे गेला 'इच्छुक अर्ज'चा नियम?

परिपत्रकात स्पष्ट नमूद आहे की इच्छुक चालक-वाहकांकडून अर्ज घेऊनच डबल ड्युटी द्यावी. पण अनेक ठिकाणी हे अर्ज घेतलेच जात नाहीत, की नोंद ठेवली जात नाही.
कर्मचाऱ्यांच्या 'नको' या उत्तराला "ऑर्डर आहे" असं उत्तर दिलं जातं आणि नाईलाजानं, भीतीपोटी ड्युटी केली जाते.

⚠️ परिणाम – थकवा, तणाव आणि अपघात

या सक्तीचा परिणाम म्हणजे:

झोपेच्या अभावामुळे रस्त्यावर डुलक्या घेणारे चालक

तणावात काम करणारे कर्मचारी

आणि अखेर प्रवाशांच्या प्राणांना धोका

दरवर्षी ३००० बस अपघात आणि त्यातील सुमारे ५०० प्राणांतिक अपघात हे केवळ आकडे नाहीत, हे व्यवस्थेतील दोषांचं थेट परिणाम आहेत.

कर्मचाऱ्यांची मागणी:

1. डबल ड्युटीबाबत केवळ इच्छुक कर्मचाऱ्यांनाच संधी द्यावी.


2. प्रत्येक आगारात मासिक डबल ड्युटी अर्जांची नोंद ठेवली जावी व ती पारदर्शकपणे लावली जावी.


3. सक्तीने ड्युटी लावणाऱ्या अधिकारी-कर्मचाऱ्यांवर चौकशी व कारवाई करण्यात यावी.


4. प्रत्येक कर्मचाऱ्याला ६ दिवस नंतर १ दिवस विश्रांती मिळालीच पाहिजे.

आज गरज आहे ती संगनमत थांबवण्याची, पारदर्शक व्यवस्था निर्माण करण्याची आणि कर्मचारी व प्रवासी दोघांच्याही सुरक्षिततेला प्राधान्य देण्याची.

रविवार, २४ नोव्हेंबर, २०२४

भारतातील स्पीड ब्रेकर्सचे नियम आहेत

भारतातील स्पीड ब्रेकर्सचे नियम आहेत:

 स्थान: शहरी भागात किरकोळ रस्ते आणि निवासी भागात स्पीड ब्रेकर वापरावेत. हायवे किंवा शहरी मर्यादेबाहेरील हाय-स्पीड रस्त्यांवर त्यांची शिफारस केलेली नाही. 

 डिझाइन: स्पीड ब्रेकर्सची त्रिज्या १७ मीटर, रुंदी ३.७ मीटर आणि उंची ०.१ मीटर असावी. 

 खुणा: स्पीड ब्रेकरला पर्यायी काळ्या आणि पांढऱ्या पट्ट्यांसह रंगविले जावे.  रात्रीच्या वेळी दृश्यमानता सुधारण्यासाठी मांजरीचे डोळे वापरले जाऊ शकतात. 

 संकेत: स्पीड ब्रेकरच्या ४० मीटर आधी चेतावणी चिन्हे लावावीत. 

 रंबलर स्ट्रिप्स: थर्मोप्लास्टिक रंबलर स्ट्रिप्स स्पीड ब्रेकरच्या 50 मीटर आधी प्रथम चेतावणी म्हणून आणि 10-20 मीटर आधी ठेवल्या पाहिजेत. 

 देखभाल: वाहतूक परिस्थिती आणि रस्त्याच्या प्रकारानुसार स्पीड ब्रेकर नियमितपणे रंगवले जावेत. 

 पाणी साचणे: स्पीड ब्रेकरजवळ पाणी साचणे टाळण्यासाठी तरतूद करावी. 

 पूल: पुलांवर स्पीड ब्रेकर देऊ नयेत. 

 स्पीड ब्रेकर हाय-स्पीड क्रॅश कमी करण्यात मदत करू शकतात, परंतु बेकायदेशीर किंवा अनियोजित स्पीड ब्रेकर तितकेच धोकादायक असू शकतात. 

गुरुवार, ३१ ऑक्टोबर, २०२४

सर्व्हिस बुकमध्ये दुसऱ्या पत्नीचे नॉमिनेशन करण्यासाठी प्रक्रिया आणि नियम

सर्व्हिस बुकमध्ये दुसऱ्या पत्नीचे नॉमिनेशन करण्यासाठी काही ठराविक प्रक्रिया आणि नियम असतात, जे प्रामुख्याने सरकारी सेवेत लागू असतात. खालीलप्रमाणे प्रोसेस आहे:

1. वैवाहिक स्थिती प्रमाणपत्र (Marital Status Certificate)

आपल्या दुसऱ्या विवाहाची वैधता दर्शविण्यासाठी वैवाहिक स्थिती प्रमाणपत्र आवश्यक आहे. या प्रमाणपत्रात उल्लेख असावा की पहिली पत्नी नसल्यास (जर ती मृत असेल) किंवा घटस्फोट घेतलेला असेल.


2. वैध विवाह प्रमाणपत्र (Marriage Certificate)

दुसऱ्या विवाहासाठी वैध विवाह प्रमाणपत्र सादर करावे लागते.


3. संपर्क अधिकारी किंवा कार्यालयाशी संपर्क

आपल्या विभागाच्या संबंधित कार्यालयात (उदा. प्रशासकीय विभाग, मानव संसाधन विभाग) संपर्क साधून तेथील अधिकार्यांना प्रक्रियेबद्दल विचारावे.


4. नॉमिनेशन फॉर्म (Nomination Form) भरणे

सर्व्हिस बुकमधील नॉमिनेशन फॉर्ममध्ये दुसऱ्या पत्नीचे नाव भरून सादर करणे आवश्यक आहे. आपले आधार कार्ड, पॅन कार्ड व इतर आवश्यक कागदपत्रे जोडावी लागतील.


5. सेवा नियमावलीत दिलेले मार्गदर्शक तत्त्वे तपासणे

काही शासकीय संस्थांत सेवा नियमावलीमध्ये (Service Rules) विवाहाच्या बाबतीत विशेष नियम दिलेले असतात. नियमांचे पालन आवश्यक आहे.


6. वरिष्ठ अधिकाऱ्यांची परवानगी

आवश्यक त्या कागदपत्रांसह वरिष्ठ अधिकाऱ्यांची परवानगी घेणे अनिवार्य असते.


कोठे माहिती मिळेल:

आपल्या विभागाच्या HR/प्रशासन विभागात किंवा सेवा नियमावली पुस्तिका मध्ये या प्रक्रियेबद्दल अधिक माहिती मिळू शकते.

तुमच्या विभागातील जे वरिष्ठ अधिकारी किंवा इतर कर्मचारी जे या प्रक्रियेत मदत करू शकतात, त्यांच्याकडूनही मार्गदर्शन घेता येईल.


जर आपल्या विभागात कोणीतरी यापूर्वी हे नॉमिनेशन केले असेल, तर त्यांच्याकडून देखील माहिती मिळवणे उपयुक्त ठरू शकते.

गुरुवार, १० ऑक्टोबर, २०२४

दिव्यांग सीट कायमस्वरूपी आरक्षित

UPI PAYMENT बाबत दिनांक ०७.१२.२०२३

रा.प. महामंडळातील कर्मचा-यांना दिनांक ०१.०४.२०२० पासून जाहिर करण्यात आलेल्या वेतनवाढीबाबत दिनांक ०८.१०.२०२४

रा.प. महामंडळातील कर्मचा-यांना दिनांक ०१.०४.२०२० पासून जाहिर करण्यात आलेल्या वेतनवाढीबाबत दिनांक १२.०९.२०२४