वाहन परीक्षक या पदाची कर्तव्य व जबाबदारी

🚌  ➤  ➤ *वाहन परिक्षक या पदाची कर्तव्य व जबाबदार्या* ➤  ➤

   वाहन परिक्षक यांची कामे तीन प्रकारे विभागली गेली आहेत.
*१.मध्यवर्ती कार्यशाळा २. विभागिय कार्यशाळा व ३. आगार कार्यशाळा.*

❇ *१. मध्यवर्ती कार्यशाळा-*
 ★ मध्यवर्ती कार्यशाळेत वाहन आल्यानंतर लॉग बुक, टी.एफ., गाडीचे हत्यारे व गाडीची बॉडी कंडिशन पाहून गाडी जमा करणे.
★चॅसिस उत्पादकाकडुन आलेली नविन अथवा विभागाकडुन पुन:स्थितीकरणासाठी आलेली चॅसिस आल्यानंतर सर्व ॲसेंब्लिचे पार्ट नंबर घेऊन नोंदी करणे तसेच वाहना सोबत जे ईतर पार्ट्स उदा. बल्ब रिफ्लेक्टर, बेल्ट वायफर, टुल्स, इ.वस्तु मोजुन घेणे व त्याची नोंद ठेवणे.
 ★ चॅसिस आल्यानंतर चॅसिस नंबर ची नोंद करणे व इंस्पेक्शन करुन चॅसिस व्यवस्थित असल्याची तपासणी करुन नोंदी करणे. जर एखादी चॅसिस डॅमेज असेल किंवा स्पेअर पार्ट्स कमी असतील तर ते निदर्शनात आणून देणे.
 ★ स्पेअर पार्ट्स प्रमाणे चॅसिस उत्पादनासाठी देणे.
 ★नवीन वाहनाची बॉडी पुर्ण बांधणी पुर्ण झाल्यावर तपासणी करुन वाहतुक निरिक्षकाचे मदतीने रा.प.वाहन आर.टी.ओ. पासिंगसाठी सादर करणे.
★नवीन/पुन:स्थितीकरणासाठीच्या  चॅसिसवर बॉडी बांधणी पुर्ण झाल्यावर संपुर्ण तपासणी करणे सर्व लाईट्स व उपकरणे चालु असल्याची तसेच गाडी गळत नसल्याची खात्री करणे. गाडी सोबत लॉगबुक, हत्यारे व स्पेअर्स दिल्याबाबतची नोंद ठेवणे व त्यावर चालकाची सर्व सामान मिळाले बाबत सही घेणे.
★नवीन/पुन:स्थितीकरण झालेले वाहन कोणत्या विभागास/आगारास दिली आहे याची नोंद ठेवणे, तसेच लॉगबुक सोबत वैध्यता प्रमाणपत्र (F.C.), असेंब्ली/बॅटरी, टायर कार्ड देणे.
 ★कार्यशाळा व्यवस्थापक यांनी वेळोवेळी दिलेली कामे पार पाडणे.

❇ *२. विभागिय कार्यशाळा-*

★विभागिय कार्यशाळेत जमा होणारी व बाहेर जाणारी वाहनांची तपासणी करुनच वाहने जमा करणे अथवा देणे.
★ विभागिय कार्यशाळेत डॉकिंग/आर.टी.ओ./आरसी/अवजड दुरुस्ती/अपघात/इंजिन बदली इ. कामासाठी आलेली वाहने अधिकारी/पर्यवेक्षक यांच्या सुचनेनुसार नियोजित जागी कामासाठी लावणे.
★ RTO पासिंग तयार झालेली वाहने प्रादेशिक परिवहन अधिकारी यांच्याकडे सादर करण्यापुर्वी तपासुन योग्य असल्याची खात्री झाल्यानंतर वाहनाचे F.C./ PUC इ.कागदपत्रे  सोबत घेऊन RTO पुढे सादर करणे.
★ प्रादेशिक परिवहन अधिकारी यांचेकडुन वाहनाची तपासणी करुन झाल्यानंतर वाहनाचे नुतनीकरण केलेले वैध्यता प्रमाणपत्र (FC) परिवहन कार्यालयाकडुन हस्तगत करुन दप्तरी ठेवणे.
★ विभागिय कार्यशाळेत संपुर्ण कामे करुन तयार झालेली वाहने लॉगबुक सह संबंधीत आगारांना देणे.
★ यंत्र अभियंता(चालन), उप यंत्र अभियंता, सहाय्यक यंत्र अभियंता यांनी वेळोवेळी दिलेली कामे पार पाडणे.

❇ *३. आगार कार्यशाळा-*

  ★ विहित नमुन्यातील वाहन परिक्षकाच्या नोंदवहीमध्ये वाहन क्रमांक, रोजनामा क्रमांक, चालक क्रमांक, जाण्याची नियोजित वेळ, उशिरा जाण्याचे कारण, गाडीतील हत्यारे, चालकाची हत्यारे, स्पीड लॉक, स्पेअर व्हिल, ताडपत्री, वायपर, फॅन बेल्ट, अग्नीशमन उपकरण, प्रथमोपचार पेटी व त्यामधील औषधांची किट, इ. बाबींची वाहन चालकाच्या ताब्यात देतांना व चालकाच्या ताब्यातून स्वत:च्या ताब्यात घेतांना तपासणी करुन नोंदी करणे, चालकाची स्वाक्षरी घेणे व स्वत:ची स्वाक्षरी करणे.

★वाहन चालकाच्या ताब्यात देतांना व चालकाच्या ताब्यातुन स्वत:च्या ताब्यात घेतांना, स्वत:तपासुन वाहन सुस्थितीत असल्याची खात्री करुन ताब्यात देणे व ताब्यात घेणे. वाहन ताब्यात घेतांना वाहन रोजनाम्याच्या "वाहना संबंधी दोषांबाबत चालकाचे प्रतिवृत्त व कार्यशाळेतील नोंद" या तपशिलामध्ये वाहन परिक्षकाला आढळलेले दोष, वाहनाची हानी/नुकसान व हरवलेल्या बाबींसंबधी नोंद या रकान्यात आवश्यक त्या नोंदी करणे. वाहन रोजनाम्यामधील वाहन परिक्षकाशी संबंधीत सर्व बाबींची नोंद ठरवुन दिलेल्या ठिकाणी करणे.
★ चालकाकडून वाहन ताब्यात घेताना वाहनाच्या झालेल्या नुकसानीबाबत उदाहरणार्थ- टायर डॅमेज, बॉडी डॅमेज, स्प्रिंग तुटणे, सर्व प्रकारच्या काचा व इतर बाबी वाहन परीक्षकाकडील डॅमेज रजिस्टरवर नोंदी करणे. चालकाचा जवाब घेणे व नुकसानीबाबत आपला अहवाल स.का.अ. यांना सादर करणे.
★ लॉगशीट कंट्रोल रजिस्टरवर रकाना क्र.१ ते ९ मध्ये योग्य त्या नोंदी करून लॉगशीट चालकाच्या ताब्यात देणे.
★ व्हेईकल टुल्स भांडार शाखेतुन प्राप्त झाल्यानंतर त्याची स्वतंत्र *'व्हेईकल्स टुल्स रजिस्टर'* वर नोंदी घेणे व नियमितपणे त्याचा ताळमेळ तपासणे.
★ विभागिय कार्यशाळा व मध्यवर्ती कार्यशाळेत वाहन पाठवितांना किंवा तेथुन  आलेले वाहन आगारात जमा करतांना वाहनास फिट असलेल्या टायर्सचे क्रमांक स्पेअर टायरसह, सर्व असेंब्लीजचे क्रमांक, बॉडी/ सीट / काचा ईत्यादीबाबत तपासणी करुन त्यांचे क्रमांक किंवा इतर बाबींची स्वतंत्र रजिस्टरवर नोंद घेणे.
★ नियतावर वाहने देण्यापुर्वी सदरचे वाहन स्वच्छ करुन घेतल्याची खात्री करणे.
★ वाहन परिक्षकाची दैनिक व दशक देखभालीकरिता उपलब्ध करुन देणे. सर्व प्रकारच्या नियतकालीक देखभाल कार्यक्रमाकरिता उदा. डेपो डॉकींग, विभागिय कार्यशाळेचे डॉकींग, आरटीओ पासिंग, रिकंडीशनींग इ. वाहने नियोजनाप्रमाणे पाठविणे.
★ आवश्यकतेनुसार वाहनांची आगारात किंवा आगाराबाहेर ऑनटेस्ट करणे व वाहनांतील दोषांसंबंधी योग्य ती कारणमिमांसा पाळीप्रमुख यांस अवगत करणे. निकड भासेल तेंव्हा किंवा अपवादात्मक परिस्थितीमध्ये मार्गस्थ बिघाड झालेल्या वाहनांस पर्यायी वाहन पोहचविणे व बिघाड आगारात घेऊन येणे.
★ ठरवून दिलेली वाहनेच(fixed vehicles) नियताकरिता जातील याची दक्षता घेणे त्यामध्ये सबळ कारणांशिवाय बदल करु नये.
★ चालकाने रोजनाम्यावर वाहनासंबंधी दिलेला शेरा तपासुन् स्वत:चा अभिप्राय देणे.
★ आगार व्यवस्थापक यांनी वेळोवेळी दिलेली कामे पार पाडणे.
   
     वाहन परिक्षकाची सर्व कामे दि.३१/०८/२०१७ संदर्भ क्र.राप/यंअ/देखभाल/२१०२ या परिपत्रकात अधिकृतपणे नमुद आहेत.

 ✍ *माहिती संकलन- नितिन बागले QRT सदस्य चोपडा आगार*

एसटी कंडक्टरची भयान वास्तविकता

एसटी कंडक्टरची भयान वास्तविकता....

महिला कायदे

⚖ _*प्रत्येक महिलेला ‘हे’ सहा कायदे माहिती असायलाच हवेत*_

INFOCITY | *Women's Days Special*

📍 भारतीय संविधानाने व संसदेने देशातील प्रत्येक महिलांना सबल आणि सशक्त बनवण्यासाठी काही कायदे बनवलेले आहेत. दुर्दैवाने, या कायद्यांची माहिती प्रत्येक महिलेला असतेच असे नाही. कुटुंब न्यायालय तसंच उच्च न्यायालयात महिलांशी संबंधित अनेक खटले यशस्वीपणे लढणाऱ्या ख्यातनाम वकिल अॅड. इशिका तोलानी यांनी अशा सहा प्रमुख कायद्यांची माहिती दिली आहे.

▪ मोफत कायदेशीर मदत मिळण्याचा हक्क
कोणत्याही कारणावरून तक्रार दाखल करण्यासाठी एखादी महिला पोलीस स्टेशनमध्ये वकिलाशिवाय गेली तर, एकतर तिच्याकडे दुर्लक्ष केले जाते किंवा तिचा जबाब चुकीचा नोंदवला जातो. प्रत्येक महिलेला हे माहितीच असलं पाहिजे की, मोफत कायदेशीर मदत म्हणजेच कायदेशीर सल्लागार (वकिल) मिळवण्याचा तिला अधिकार आहे आणि पोलीस स्टेशनमध्ये गेल्यावर तिने अशी मागणी करायलाच हवी.

▪ पुरुषाइतकंच वेतन मिळण्याचा हक्क
समान वेतन कायदा, १९७६च्या कलम चार नुसार, एकसमान काम करणाऱ्या स्त्री आणि पुरुषांना समान वेतन मिळायला हवे. एकसमान कामासाठी स्त्री किंवा पुरुषांची नोकरभरती करताना कोणत्याही कंपनीला वा मालकाला पुरुषाच्या तुलनेत स्त्रीला कमी वेतन देण्याचा भेदभाव करता येणार नाही. त्यामुळे प्रत्येक स्त्रीला पुरुषा इतकंच समान वेतन मिळण्याचा हक्क आहे.

▪ लैंगिक छळाविरूद्धचा कायदा
लैंगिक छळ (प्रतिबंधक) कायदा २००३च्या अनुसार, दहापेक्षा अधिक कर्मचारी असलेल्या आस्थापनेत किंवा कंपनीत ‘अंतर्गत तक्रार समिती’ स्थापन करणे बंधनकारक आहे. महिला कर्मचाऱ्यांची लैंगिक छळाची तक्रार दाखल करुन घेणे, त्या तक्रारींची चौकशी करणे हे या अंतर्गत तक्रार समितीचे प्रमुख कार्य आहे. कामाच्या ठिकाणी महिलांचा लैंगिक छळ होऊ न देणे ही त्या त्या आस्थापनेची जबाबदारी आहे. या कायद्याचं पालन न करणाऱ्या आस्थापनेला वा कंपनीला ५० हजार ते एक लाख रुपयांपर्यंतचा आर्थिक दंड ठोठावला जाऊ शकतो किंवा अगदी त्या आस्थापनेचं वा कंपनीचं लायसन्ससुद्धा रद्द होऊ शकतं.

▪ फक्त महिला पोलीस कर्मचारीच महिलेला अटक करु शकतात
फौजदारी प्रक्रिया संहितेच्या (कोड ऑफ क्रिमिनल प्रोसिजर) कलम ४६(१) अनुसार, कोणत्याही महिलेला पुरुष पोलीस अधिकारी अटक करु शकत नाही. एखाद्या महिलेला कोणत्याही कारणास्तव अटक करायची असेल तर महिला पोलीस अधिकारी वा कर्मचारीच ते करू शकतात.
कोड ऑफ क्रिमिनल प्रोसिजरच्या कलम ४६(४)अनुसार, कोणत्याही महिलेला सूर्यास्तानंतर आणि सूर्योदयापूर्वी अटक करता येत नाही. अपवादा‍त्मक स्थितीत एखाद्या महिलेला अटक करावीच लागणार असेल तर, महिला पोलीस अधिकाऱ्याने त्याचा अहवाल बनवून प्रथम दर्जाच्या न्यायालयीन दंडाधिकाऱ्याकडून संबंधित पूर्वपरवानगी घेणे बंधनकारक आहे.

▪ पालकांच्या संपत्तीत भावाइतकाच वाटा
हिंदू वारसा (सुधारित) कायदा २००५ अनुसार, मुलाप्रमाणे मुलीलाही तिच्या पालकांच्या संपत्तीत वाटा मिळण्याचा अधिकार आहे. पालकांनी जर मृत्यूपत्र केलेलं नसेल तर त्यांच्या संपत्तीत मुलाचा आणि मुलीचा वाटा समसमान असेल. तसंच मुलीचा जर घटस्फोट झाला किंवा ती विधवा झाली तर पालकांच्या घरात आश्रय घेण्याचाही तिला अधिकार आहे.

▪ लैंगिक छळाच्या प्रकरणांमध्ये स्वत:ची ओळख गुप्त ठेवण्याचा अधिकार
लैंगिक छळ कायदाच्या कलम १६ अनुसार, ज्या महिलेचा लैंगिक छळ झाला आहे अशा पीडित महिलेला तिच्या नावाबाबत गुप्तता बाळगण्याचा अधिकार आहे. अशा महिलेची ओळख, नाव, पत्ता सार्वजनिक करण्यास किंवा प्रसारमाध्यमांनाही देण्यास मनाई आहे