📌 *चालक व वाहक यांना अतिकालीक भत्ता देण्याबाबत माहिती-*
चालक व वाहक यांना ८ तासापेक्षा किंवा १२ तास विस्तारीत कामापेक्षा अधिक कामाबद्दल आणि ९ तासांच्या करार निर्दिष्ट विश्रांतीमध्ये घट झाल्याबद्दल द्यावयाच्या अतिकालीक वेतनासबंधी वेळोवेळी देण्यात आलेले सर्व अनुदेश यापुढे रद्द करुन अतिकालीक वेतन व ९ तासाच्या विश्रांतीत घट भरपाई देण्यासंबंधी खालील सुधारीत अनुदेश देण्यात आले आहेत.
महामंडळाच्या बसगाडया , मालमोटारी व कर्मचारी वाहने या सर्वासाठी नेमलेले सर्व चालक आणि वाहक यांना सुधारित आधारावर द्यावयाचे अतिकालीक वेतन व ९ तासांच्या विश्रांतीत घट झाल्याने द्यावयाची भरपाई लागू असेल . हे अनुदेश १ एप्रिल १९७२ पासून अंमलात येतील.
✳️ *अ )* जेथे अतिकालीक काम अंतर्भूत आहे , परतु ९ तासाची विश्रांती बुडालेली नाही , अशा बाबतीत ८ तासापेक्षा किंवा १२ तास विस्तारित कामापेक्षा अधिक कामाबद्दल अतिकालीक वेतन मोटार वाहतूक कामगार अधिनियम १९६१ मधील तरतूदीनुसार , कलम १२ च्या दुसर्या परंतु उल्लेख केलेल्या प्रकरणी सर्वसाधारण वेतनाच्या *दीडपट दराने* आणि मोटार वाहतूक कामगार अधिनियम १९६१ च्या कलम १३ च्या पहिल्या परंतु उल्लेख केलेल्या प्रकरणी सर्वसाधारण वेतनाच्या *दुप्पट दराने* देण्यात येईल .
✳️ *ब )* जेथे काही अतिकालीक काम अंतर्भुत नाही परतु ९ तासांची विश्रांती बुढालेली आहे अशा प्रकरणी बुडालेल्या विश्रांतीच्या प्रत्येक तासासाठी सर्वसाधारण वेतनाच्या दुप्पट दराने भरपाई देण्यात येईल.
✳️ *क)* जेथे अतिकालीक काम अंतर्भूत आहेतु ९ तासाची विश्रांतीही बुडालेली आहे .
♦️ *अशा प्रकरणी-*
वरील अ) प्रमाणे अतिकालीक वेतन अधिक विश्रांतीच्या बुडालेल्या प्रत्येक तासासाठी सर्वसाधारण वेतनाच्या दराने भरपाई देण्यात येईल .
🔰 *दिनांक 3 . ५ . १९७३ च्या शुद्धीपप्रकानुसार दुरुस्त केल्याप्रमाणे-*
*स्पष्टीकरण-*
❇️ *अ) जेथे अतिकालीक काम अतर्भूत आहे . परतु ९ तासांची विश्रांती बुडालेली नाही-*
वाहन बिघडल्याच्या प्रकरणी व मोटार वाहतूक कामगार अधिनियम १९६१ च्या कलम ११ च्या दुसर्या परंतुकात उल्लेखलेल्या अन्य प्रकरणी ८ तासापेक्षा किंवा १२ तास कामापेक्षा अधिक कामाबद्दल सर्वसाधारण वेतनाच्या दराच्या *दिडपट दराने* अतिकालिक वेतन देण्यात येईल.
जादा कामाच्या प्रकरणी व मोटार वाहतूक कामगार अधिनियम १९६१ च्या कलम १३ च्या पहिल्या परंतुकात उल्लेखलेल्या प्रकरणी ८ तासापेक्षा किंवा १२ तास विस्तारीत कामापेक्षा कामाबद्दल सर्वसाधारण वेतनाच्या *दुप्पट दराने* अतिकालीक वेतन देण्यात येईल .
❇️ *ब ) जेथे अतिकालीक काम अंतर्भूत नाही ९ तासांची विश्रांती बुडालेली आहे -*
मुख्यालय डेपो किंवा रात्रतस्तीचे ठिकाण येथे एका दिवसाच्या कर्तव्यकालाची समाप्ती त पुढील दिवशीच्या कर्ताकालाची सुरुवात या दरम्यान ९ तासांच्या करारनिर्दीष्ट विश्रांतीपैकी बुडालेल्या प्रत्येक तासाला सर्वसाधारण वेतनाच्या दराच्या *दुप्पट दराने* भरपाई देय होईल.
*विश्रांतीत घट झाल्यामुळे दर तासाला वरीलप्रमाणे द्यावयाची भरपाई खालील प्रकरणी अनुज्ञेय राहील-*
▪ १) नियत कर्तव्यकाल अधिक जादा कर्तव्यकाल किंवा अन्य चालकांचा वा वाहकाचा नियत कर्तव्यकाल.
▪२) जत्रेसारख्या प्रसंगी जादा कर्तव्यकाल
▪३) डेपो कार्यशाळेतून वाहन उशीरा मिळाल्याने सुटण्यास उशीर झाल्याच्या परिणामी इष्ट ठिकाणी उशीरा पोहचणे.
▪४) मार्गावर वाहन बिघडल्यामुळे परिणामी इष्ट ठिकाणी उशीरा पोचणे.
▪५) आगबोट किंवा आगगाडी याच्याशी सबंध वेळ साधण यासाठी विलंब झाल्यामुळे इष्ट ठिकाणी उशिरा पोहचणे.
▪६) नियत कर्तव्यकाल अधिक रात्र वस्तीच्या ठिकाणी नैमित्तीक कराराचा कर्तव्यकाल.
❇️ *क) जेथे अतिकालीक काम ९ तासांची बुडालेली विश्रांती या दोहोंचाही अंतर्भाव-*
८ तासापेक्षा किंठा १२ तास विस्तारीत कामापेक्षा अधिक कामासाठी सर्वसाधारण दराच्या दीडपट दराने किवा वरील ( अ ) मध्ये उल्लेख केलेल्या प्रकरणी सर्वसाधारण दराच्या दुप्पट दराने अत्तिकालीत वेतन अधिक झालेल्या बुडालेल्या विश्रांतीच्या प्रत्येक तासासाठी *सर्वसाधारण दराने* भरपाई देण्यात येईल.
🔲 *अतिकालिक वेतन व ९ तास विश्रांतीत घट झाल्यामुळे भरपाई याचे लेखांकन-*
अतिकालीक काम ९ तास विश्रांतीत झालेली घट याची नोंद दररोज प्रत्येक चालकाच्या व वाहकाच्या *समयपत्रात* ( वा २ अ नमुन्यात ) रकाना ९ , १४ व १५ मध्ये खालीलप्रमाणे नमूद करण्यात येईल. अतिकालीक काम व / वा विश्रांतीतील घट यांची कारणे वा २ अ नमुन्याच्या मागील बाजूस उपलब्ध जागी तारीखवार नोंदवावी.
वरील ( अ ) व ( क ) मधील प्रकरणी ८ तास किंवा १२ तास विस्तारित कामापेक्षा अधिक कामाची नोद रकाना ९ मध्ये करण्यात येईल . एका दिवसाच्या कर्तव्यकालाची समाप्ती व पुढील दिवसाच्या कर्तव्य कालाची सुरुवात या दरम्यान वरील ( ब ) अनुसार विश्रांतीत घट झालेले तास ( म्हणजे १ तास २ तास इत्यादी ) याची नोंद रकाना १४ मध्ये करण्यात येईल . (जेथे विश्रांतीच्या बुडालेल्या प्रत्येक तासाला सर्व साधारण वेतनाच्या दराने भरपाई देय आहे अशा प्रकरणी वरील ( क ) अनुसार विश्रांतीत घट झालेल्या तासांची नोंद करण्यासाठी वा २अ नमुन्यात एक अतिरिक्त रकाना १५ सुरु करण्यात येईल.
प्रत्येक अतिकालीक काम व विश्रांतीत घट यांची वा / २ नमुन्यात रकाने ९ ,१४ व १५ मध्ये दररोज नोंद कली पाहिजे . प्रत्येक महिन्याच चौथ्या आठवडयाच्या अखेरपर्यंत प्रत्येक आठवडयाला नोंदीची बेरीज केली पाहिजे . प्रत्यक्ष अतिकालीक काम व विश्रांतीत झालेली घट ( महिन्याच्या उरलेल्या दिवसासह ) यांची बेरीज प्रत्येक महिन्याच्या अखेरीस करण्यात येईल . अशा प्रकारे बेरीज केलेल्या काळाकरीता अतिकालीक वेतन व विश्रांतीत घट झालेल्या तासाची भरपाई यांच्यामुळे होणाऱ्या मासिक वेतनाचा हिशोब उपरोक्त अ , ब व क मध्ये उल्लेखलेल्या विहित दरानुसार करण्यात येईल , व यासाठी द्यावयाची रक्कम प्रत्येक चालकाला व वाहकाला मासिक वेतनाबरोबर दिली जाईल.
✍ *संकलन- नितिन बागले*
चालक व वाहक यांना ८ तासापेक्षा किंवा १२ तास विस्तारीत कामापेक्षा अधिक कामाबद्दल आणि ९ तासांच्या करार निर्दिष्ट विश्रांतीमध्ये घट झाल्याबद्दल द्यावयाच्या अतिकालीक वेतनासबंधी वेळोवेळी देण्यात आलेले सर्व अनुदेश यापुढे रद्द करुन अतिकालीक वेतन व ९ तासाच्या विश्रांतीत घट भरपाई देण्यासंबंधी खालील सुधारीत अनुदेश देण्यात आले आहेत.
महामंडळाच्या बसगाडया , मालमोटारी व कर्मचारी वाहने या सर्वासाठी नेमलेले सर्व चालक आणि वाहक यांना सुधारित आधारावर द्यावयाचे अतिकालीक वेतन व ९ तासांच्या विश्रांतीत घट झाल्याने द्यावयाची भरपाई लागू असेल . हे अनुदेश १ एप्रिल १९७२ पासून अंमलात येतील.
✳️ *अ )* जेथे अतिकालीक काम अंतर्भूत आहे , परतु ९ तासाची विश्रांती बुडालेली नाही , अशा बाबतीत ८ तासापेक्षा किंवा १२ तास विस्तारित कामापेक्षा अधिक कामाबद्दल अतिकालीक वेतन मोटार वाहतूक कामगार अधिनियम १९६१ मधील तरतूदीनुसार , कलम १२ च्या दुसर्या परंतु उल्लेख केलेल्या प्रकरणी सर्वसाधारण वेतनाच्या *दीडपट दराने* आणि मोटार वाहतूक कामगार अधिनियम १९६१ च्या कलम १३ च्या पहिल्या परंतु उल्लेख केलेल्या प्रकरणी सर्वसाधारण वेतनाच्या *दुप्पट दराने* देण्यात येईल .
✳️ *ब )* जेथे काही अतिकालीक काम अंतर्भुत नाही परतु ९ तासांची विश्रांती बुढालेली आहे अशा प्रकरणी बुडालेल्या विश्रांतीच्या प्रत्येक तासासाठी सर्वसाधारण वेतनाच्या दुप्पट दराने भरपाई देण्यात येईल.
✳️ *क)* जेथे अतिकालीक काम अंतर्भूत आहेतु ९ तासाची विश्रांतीही बुडालेली आहे .
♦️ *अशा प्रकरणी-*
वरील अ) प्रमाणे अतिकालीक वेतन अधिक विश्रांतीच्या बुडालेल्या प्रत्येक तासासाठी सर्वसाधारण वेतनाच्या दराने भरपाई देण्यात येईल .
🔰 *दिनांक 3 . ५ . १९७३ च्या शुद्धीपप्रकानुसार दुरुस्त केल्याप्रमाणे-*
*स्पष्टीकरण-*
❇️ *अ) जेथे अतिकालीक काम अतर्भूत आहे . परतु ९ तासांची विश्रांती बुडालेली नाही-*
वाहन बिघडल्याच्या प्रकरणी व मोटार वाहतूक कामगार अधिनियम १९६१ च्या कलम ११ च्या दुसर्या परंतुकात उल्लेखलेल्या अन्य प्रकरणी ८ तासापेक्षा किंवा १२ तास कामापेक्षा अधिक कामाबद्दल सर्वसाधारण वेतनाच्या दराच्या *दिडपट दराने* अतिकालिक वेतन देण्यात येईल.
जादा कामाच्या प्रकरणी व मोटार वाहतूक कामगार अधिनियम १९६१ च्या कलम १३ च्या पहिल्या परंतुकात उल्लेखलेल्या प्रकरणी ८ तासापेक्षा किंवा १२ तास विस्तारीत कामापेक्षा कामाबद्दल सर्वसाधारण वेतनाच्या *दुप्पट दराने* अतिकालीक वेतन देण्यात येईल .
❇️ *ब ) जेथे अतिकालीक काम अंतर्भूत नाही ९ तासांची विश्रांती बुडालेली आहे -*
मुख्यालय डेपो किंवा रात्रतस्तीचे ठिकाण येथे एका दिवसाच्या कर्तव्यकालाची समाप्ती त पुढील दिवशीच्या कर्ताकालाची सुरुवात या दरम्यान ९ तासांच्या करारनिर्दीष्ट विश्रांतीपैकी बुडालेल्या प्रत्येक तासाला सर्वसाधारण वेतनाच्या दराच्या *दुप्पट दराने* भरपाई देय होईल.
*विश्रांतीत घट झाल्यामुळे दर तासाला वरीलप्रमाणे द्यावयाची भरपाई खालील प्रकरणी अनुज्ञेय राहील-*
▪ १) नियत कर्तव्यकाल अधिक जादा कर्तव्यकाल किंवा अन्य चालकांचा वा वाहकाचा नियत कर्तव्यकाल.
▪२) जत्रेसारख्या प्रसंगी जादा कर्तव्यकाल
▪३) डेपो कार्यशाळेतून वाहन उशीरा मिळाल्याने सुटण्यास उशीर झाल्याच्या परिणामी इष्ट ठिकाणी उशीरा पोहचणे.
▪४) मार्गावर वाहन बिघडल्यामुळे परिणामी इष्ट ठिकाणी उशीरा पोचणे.
▪५) आगबोट किंवा आगगाडी याच्याशी सबंध वेळ साधण यासाठी विलंब झाल्यामुळे इष्ट ठिकाणी उशिरा पोहचणे.
▪६) नियत कर्तव्यकाल अधिक रात्र वस्तीच्या ठिकाणी नैमित्तीक कराराचा कर्तव्यकाल.
❇️ *क) जेथे अतिकालीक काम ९ तासांची बुडालेली विश्रांती या दोहोंचाही अंतर्भाव-*
८ तासापेक्षा किंठा १२ तास विस्तारीत कामापेक्षा अधिक कामासाठी सर्वसाधारण दराच्या दीडपट दराने किवा वरील ( अ ) मध्ये उल्लेख केलेल्या प्रकरणी सर्वसाधारण दराच्या दुप्पट दराने अत्तिकालीत वेतन अधिक झालेल्या बुडालेल्या विश्रांतीच्या प्रत्येक तासासाठी *सर्वसाधारण दराने* भरपाई देण्यात येईल.
🔲 *अतिकालिक वेतन व ९ तास विश्रांतीत घट झाल्यामुळे भरपाई याचे लेखांकन-*
अतिकालीक काम ९ तास विश्रांतीत झालेली घट याची नोंद दररोज प्रत्येक चालकाच्या व वाहकाच्या *समयपत्रात* ( वा २ अ नमुन्यात ) रकाना ९ , १४ व १५ मध्ये खालीलप्रमाणे नमूद करण्यात येईल. अतिकालीक काम व / वा विश्रांतीतील घट यांची कारणे वा २ अ नमुन्याच्या मागील बाजूस उपलब्ध जागी तारीखवार नोंदवावी.
वरील ( अ ) व ( क ) मधील प्रकरणी ८ तास किंवा १२ तास विस्तारित कामापेक्षा अधिक कामाची नोद रकाना ९ मध्ये करण्यात येईल . एका दिवसाच्या कर्तव्यकालाची समाप्ती व पुढील दिवसाच्या कर्तव्य कालाची सुरुवात या दरम्यान वरील ( ब ) अनुसार विश्रांतीत घट झालेले तास ( म्हणजे १ तास २ तास इत्यादी ) याची नोंद रकाना १४ मध्ये करण्यात येईल . (जेथे विश्रांतीच्या बुडालेल्या प्रत्येक तासाला सर्व साधारण वेतनाच्या दराने भरपाई देय आहे अशा प्रकरणी वरील ( क ) अनुसार विश्रांतीत घट झालेल्या तासांची नोंद करण्यासाठी वा २अ नमुन्यात एक अतिरिक्त रकाना १५ सुरु करण्यात येईल.
प्रत्येक अतिकालीक काम व विश्रांतीत घट यांची वा / २ नमुन्यात रकाने ९ ,१४ व १५ मध्ये दररोज नोंद कली पाहिजे . प्रत्येक महिन्याच चौथ्या आठवडयाच्या अखेरपर्यंत प्रत्येक आठवडयाला नोंदीची बेरीज केली पाहिजे . प्रत्यक्ष अतिकालीक काम व विश्रांतीत झालेली घट ( महिन्याच्या उरलेल्या दिवसासह ) यांची बेरीज प्रत्येक महिन्याच्या अखेरीस करण्यात येईल . अशा प्रकारे बेरीज केलेल्या काळाकरीता अतिकालीक वेतन व विश्रांतीत घट झालेल्या तासाची भरपाई यांच्यामुळे होणाऱ्या मासिक वेतनाचा हिशोब उपरोक्त अ , ब व क मध्ये उल्लेखलेल्या विहित दरानुसार करण्यात येईल , व यासाठी द्यावयाची रक्कम प्रत्येक चालकाला व वाहकाला मासिक वेतनाबरोबर दिली जाईल.
✍ *संकलन- नितिन बागले*
१नं.
उत्तर द्याहटवा